Bên cạnh đó, đối với người mới sẽ rất khó để kiểm soát được quy trình và chất lượng của nơi làm phôi nấm, nên sẽ không thể định vị được mức độ an toàn của phôi nấm hoặc rủi ro xảy ra chiếm bao nhiêu phần trăm, khó hơn trồng cây rất nhiều.
Hôm nay, HTX Tân Lập Tiến sẽ chia sẻ một chút về tầm quan trọng của phôi nấm và meo nấm. Bên cạnh đó, việc làm phôi nấm cần những yếu tố gì để kiểm soát được chất lượng cũng như rủi ro khi đưa phôi ra lò để vào quá trình nuôi trồng nấm?
Meo nấm là phần hạt giống (bào tử) của nấm, được sinh sản từ cây nấm trưởng thành. Các loại nấm khi trưởng thành đều phát tán bào tử vào không khí. Nhưng, không đơn giản như cây là hạt giống chỉ cần gieo xuống đất và tưới tiêu là cây sẽ tự cắm rễ, ra quả,…
Sau một khoảng thời gian, chúng sẽ được trích cấy vào các loại thóc, lúa mì, khoai mì… để làm điều kiện bổ trợ, để chúng có quá trình đầu tiên phát triển trong vật thể đó.
Sau cùng mới lấy thóc, lúa mì hoặc khoai mì đó để cấy vào bên trong lõi phôi nấm cho chúng bắt đầu quá trình sinh trưởng.
Mỗi một lò ủ phôi sẽ làm theo một kiểu và công thức khác hoặc giống nhau, tuy nhiên đa phần là giống, nhưng cũng tùy tâm và độ am hiểu, cũng như kinh nghiệm làm meo nấm chuẩn của chủ lò thì sẽ cho meo nấm cực kỳ tốt.
Kỹ thuật làm meo giống này khá tốn kém và khó với những người không chuyên, nên mình sẽ tạm không đi sâu vô phần này. Nếu bạn muốn tự làm meo nấm thì nên hỏi han và tìm hiểu trực tiếp qua những người trong nghề đó sẽ tốt hơn nhé
Để dễ hiểu, bạn hãy hình dung phôi nấm là môi trường sống cho meo nấm phát triển, trong đó sẽ có các chất dinh dưỡng và điều kiện thuận lợi để meo nấm chạy tơ (giống như cây phát triển trước bộ rễ) khỏe trước khi hình thành nấm ra ngoài.
Nguyên liệu để làm phôi nấm hiện nay khá là đa dạng, tùy theo khu vực, vùng miền mà xưởng phôi nơi đó có thể tận dụng các nguyên liệu khác nhau tiện lợi và sẵn có, có thể như là: “rơm khô, gỗ mùn cưa cao su, xác bắp, bã mía,…“
Từ nguồn nguyên liệu ở trên, ta sẽ phải xử lý qua một vài quá trình để làm sạch nguyên liệu, vì trước tiên chúng còn là nguyên liệu thô (chưa qua xử lý) nên sẽ khá là bẩn, nhiều vi khuẩn, ẩm mốc gây ra bởi môi trường chung quanh tác động.
Việc xử lý nguyên liệu sẽ bao gồm:
- Quá trình xử lý nguyên liệu (cơ chất).
- Đảo và điều chỉnh độ ẩm.
- Phối trộn nguyên liệu theo tỉ lệ thích hợp để đóng bịch.
- Đóng nguyên liệu vô bịch khoảng 1.1 – 1.2kg/bịch phôi.
- Hấp khử trùng phôi nấm bằng hơi nước trong vòng ~10 tiếng.
- Cấy meo giống vào phôi nấm.
- Nhét tơ vào cổ phôi và đóng nắp ủ.
-
2.1 Xử lý nguyên liệu
Là làm sạch, đây là bước đầu tiên, nguyên liệu sẽ được tạo độ ẩm bằng nước vôi có độ Ph ~13, tuy nhiên nước vôi sẽ được sử dụng tùy theo trọng lượng nguyên liệu đóng ủ.
2.2 Đảo nguyên liệu và điều chỉnh độ ẩm
Sau đó, nguyên liệu sẽ được cho vào trong bao ủ kín để duy trì được nhiệt độ từ 60-80 độ C và ủ suốt từ 6-9 ngày, việc này để tiêu diệt các vi khuẩn bên trong và xác của nguyên liệu nhuyển.
Kỹ thuật ủ và đảo nguyên liệu cũng khá quan trọng đó nhé! Bởi vì trong quá trình ủ cần phải đảo để nguyên liệu được ủ đều, sinh nhiệt tốt và diệt các mầm bệnh tối đa có thể.
2.3 Phối trộn nguyên liệu
Các công đoạn và yếu tố đều quan trọng như nhau, phôi nấm phải được phối trộn kỹ các loại nguyên liệu còn tương đối tốt.
Không đơn giản chỉ là xác mía hay mùn cưa,… mà bên cạnh đó còn cần phải bổ sung nhiều nguyên liệu khác như cám gạo, cám bắp hay các thành phần khác có lợi cho quá trình phát triển của nấm.
Nấm sẽ phát triển nhanh đều hay chậm, chất lượng ổn hay không, hiệu quả cao hay thấp đều phụ thuộc lớn vào việc bổ sung nguyên liệu này, bổ sung với tỉ lệ bao nhiêu,… mục đích cuối cùng là để tạo ra được nguồn dinh dưỡng tối ưu trong môi trường phôi nấm.
2.4 Đóng nguyên liệu vô bịch phôi
Nguyên liệu trước tiên sẽ được đóng vào túi nilong có kích thước thông dụng thường là 19x35cm (rộng x dài). Có nhiều loại túi khác nhau, nhưng phải qua quá trình thanh trùng tuyệt đối trước khi đóng nguyên liệu vô.
Việc đóng bịch thường được làm bằng tay thủ công để đảm bảo được độ chắc của bịch phôi, nguyên liệu được nén tốt nhất. Một số nơi sử dụng máy đóng bịch phôi nhưng những loại máy chưa tân tiến đóng bịch phôi rất hở sẽ không tốt.
-